Leren Leren methode

De Leren Leren-methode is in diverse wetenschappelijke onderzoeken^1,2 zeer effectief gebleken en wordt zowel op de basisschool als op het voortgezet onderwijs gebruikt. De methode biedt handvatten om sneller te leren, beter te communiceren, effectief te plannen en een dosis extra motivatie te krijgen. In dit artikel leggen we uit hoe de Leren Leren-methode in elkaar steekt en geven we een overzicht van de onderliggende principes. Wilt u meer weten over de Leren Leren-methode? Of bent u benieuwd hoe u deze methode toepast met uw kind of leerlingen uit uw klas? Lees dan snel verder!

In grote delen van het leven, en zeker op school, ligt de focus op prestaties. Het succes wordt bepaald aan de hand van toetsmomenten. Een kind dat het niveau wel aankan, maar niet goed weet hoe hij of zij moet leren, komt hierdoor telkens in de knoop. De Leren Leren-methode biedt daarom een andere route naar succes: eentje waarbij het kind leert om zijn of haar capaciteit op de juiste manier in te zetten. Hieronder leest u vanuit welke gedachtegang dat wordt gedaan.

Basisprincipes van het Leren Leren

Van nature wordt informatie in de hersenen visueel verwerkt door de rechterhersenhelft. Op de basisschool maken kinderen vervolgens kennis met verbale capaciteiten, zoals luisteren, die voornamelijk de linkerhersenhelft aan het werk zetten. Op school ligt de focus op deze verbale manier van onderwijs aanbieden en verdwijnt de visuele manier steeds meer naar de achtergrond. In de ideale situatie werken de visuele (beeld) en verbale (taal) informatieverwerking optimaal samen.

Helaas blijkt dat niet alle kinderen de verbale capaciteiten even makkelijk oppakken. Zij vallen dan terug op het visuele leren, maar dit sluit niet aan op de manier waarop het onderwijs is ingericht. Het gevolg? Zij presteren minder bij hun toetsen en verliezen de motivatie om door te zetten. En dat terwijl niet hun capaciteit het probleem is, maar het feit dat zij de verbale manier van leren lastig vinden.

De Leren Leren-methode helpt hierbij, door te zorgen voor een optimale samenwerking tussen visuele en verbale informatieverwerking. Het combineren van beide leerstrategieën leidt tot bewuster en beter leren, waardoor resultaten verbeteren en dus de motivatie om te leren toeneemt. Win-win!

De Leren Leren-methode berust op drie basisprincipes, die we hieronder een voor een bespreken.

1. Metacognitie: leren is meer dan stampen

Goed ontwikkelde metacognitieve vaardigheden zijn volgens de Leren Leren-methode de eerste pijler van succes. Het gaat hierbij om het vermogen om doelen te stellen, een planning te maken, deze te kunnen volgen en erop te kunnen reflecteren. Het inhoudelijke leren is dus niet het enige wat belangrijk is voor succes: het doel is ook om de juiste werkhouding te realiseren.

2. Effectieve leer- en geheugentechnieken

De leer- en geheugentechnieken vormen de tweede pijler. Kinderen leren hoe het brein werkt en hoe zij verschillende leerstrategieën kunnen inzetten. Binnen de Leren Leren-methode zijn twee visuele werkvormen erg effectief: de Kleurmethode en de Conceptmap. De Kleurmethode wordt gebruikt om de belangrijke informatie in een tekst visueel te maken en te verbinden. De Conceptmap is een speciaal soort mindmap, waarin informatie binnen een vast kader wordt geplaatst. Beide werkvormen helpen bij tekstbegrip door een verbale boodschap (taal) om te zetten naar beeld.
 

Markeerstiften

Kleurpotloden

Schriften

3. Zelfvertrouwen creëren

De derde pijler van de Leren Leren-methode richt zich op het creëren van zelfverzekerde, krachtige leerlingen. De kinderen ontdekken hoe ze effectief kunnen luisteren en spreken, zonder zenuwachtig te zijn. Onder deze pijler valt ook een stukje zelfkennis: waarom gedraag ik mij op een bepaalde manier, waar sta ik voor en hoe zet ik mezelf krachtig neer?

Motivatie als verbindende factor

Naast de drie pijlers is er nog een overkoepelend speerpunt in de Leren Leren-methode: motivatie als verbindende factor. Door kinderen te leren hoe ze effectief met de lesstof aan de slag gaan, worden het leren én de onderwerpen veel leuker en gaat het dus ook makkelijker. De motivatie stijgt, waardoor er in een volgende situatie weer voor deze leerstrategie wordt gekozen.

Leren Leren in de praktijk

Dat de Leren Leren-methode effectief is, blijkt uit verschillende onderzoeken. Volgens de resultaten zorgde de hierboven beschreven Kleurmethode voor een verbetering van bijna 50% in tekstbegrip. Daarnaast waren de kinderen die visueel leerden gemotiveerder, doordat ze een beter overzicht hadden van wat hen te doen stond.

Wilt u thuis of in uw klas de principes van het Leren Leren toepassen? Dan kunt u de volgende stappen nemen.

Combineer leerstrategieën

Informatie wordt het best opgeslagen in het langetermijngeheugen als de linker- en rechterhersenhelft optimaal samenwerken. Thuis of in de klas kunt u dit stimuleren door zoveel mogelijk zintuigen van het kind te prikkelen. Breng de lesstof niet alleen gesproken of geschreven over, maar maak gebruik van kleuren, beelden en associaties. Laat uw kind bijvoorbeeld de tafels oefenen met kleurpotloden: voor elke tafel een eigen kleur. Door de lesstof tot leven te brengen en via zoveel mogelijk zintuigen te laten doordringen (horen, zien, voelen, misschien zelfs proeven), wordt de informatie geheid beter onthouden.

Stel (weder)vragen

Leren leren betekent dat u kinderen niet leert wat ze moeten denken, maar hoe ze moeten denken. Dit kan bij uitstek door het stellen van vragen of door een vraag van een kind met een wedervraag te beantwoorden. Zo leert u het kind om hardop na te denken en begeleidt u als het ware het eigen denkproces. De volgende vragen zijn bijvoorbeeld heel behulpzaam als u een kind wilt prikkelen om zelf te leren:

Stimuleer zelfstandigheid

Agenda's

Het maken van een inschatting van taken en het werken volgens een planning zijn volgens de Leren Leren-methode erg belangrijk. U stimuleert dit door te oefenen met het uitvoeren van verschillende taken achtereen (op de basisschool) of door het kind zelf een agenda te laten beheren en het huiswerk te laten plannen (op de middelbare school). Deze zelfstandigheid zal zorgen voor een gemotiveerde werkhouding en een goed besef van tijd en verantwoordelijkheid.

Training volgen

Spreekt de Leren Leren-methode u erg aan en wilt u tot in detail weten hoe u deze toepast? Of wilt u uw kind laten kennismaken met deze methode? Er zijn tal van workshops beschikbaar: van jeugdtrainingen voor de leerlingen/kinderen zelf tot driedaagse trainingen voor geïnteresseerden die deze methode willen toepassen. Bekijk de website van Leren Leren voor een landelijk overzicht van alle professionals.

Meer leren over leren?

De Leren Leren-methode is slechts een van de visies op het toepassen van leerstrategieën. Binnen de categorie Onderwijs en Educatie in ons helpcentrum vindt u bijvoorbeeld ook een artikel over de leerstijlen van Kolb. Maar er zijn ook praktische tips, zoals voor het oefenen van rekenen, topo of begrijpend lezen. Indien u nog vragen heeft over de Leren Leren-methode of andere zaken, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!