Concentratie verbeteren

Leerlingen hebben vaak moeite om zich te concentreren of geconcentreerd te blijven in de klas. Dit kan grote impact hebben op de schoolprestaties. Ook volwassenen krijgen in hun werk weleens te maken met concentratieproblemen. Daarom gaan we hier in dit artikel dieper op in. Wat is concentratie precies en wat kan ervoor zorgen dat u zich beter kunt concentreren? Onze praktische tips helpen u direct op weg bij het bevorderen van de concentratie.

Wat betekent concentratie precies?

Concentratie, aandacht of oplettendheid betekent dat u uw focus op een taak of een handeling richt en die vooral ook volhoudt, gedurende een bepaalde tijd. Denk maar aan school, wanneer er een toets plaatsvindt, of thuis bij het uitvoeren van taken.

Factoren die de concentratie beïnvloeden

Om te begrijpen hoe de concentratie verbeterd kan worden, beginnen we bij het identificeren van factoren die de concentratie beïnvloeden. De drie belangrijkste hiervan zijn de motivatie, de omgeving (letterlijk en figuurlijk) en de gezondheid. We bespreken ze een voor een.

Interne en externe motivatie

Als iemand intrinsiek of intern gemotiveerd is, doet diegene iets dat hij of zij graag zelf wil of waar hij of zij zelf achter staat. Mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn, hebben een hoger concentratieniveau, voelen zich gelukkiger tijdens het uitvoeren van hun taak en vinden er plezier in. Extrinsieke of externe motivatie betekent dat u van buitenaf gemotiveerd wordt om iets te doen. Een ander vormt de prikkel die u in beweging brengt. Denk hierbij aan een beloning of straf.

Afleidingen en stoorzenders

Als de interne motivatie ontbreekt en de externe motivatie niet voldoende is, kan afleiding funest zijn voor de concentratie. U kunt proberen om externe stoorzenders te beperken, maar die zijn vrijwel nooit helemaal te voorkomen. Bovendien is een stoorzender ook een subjectief gegeven. Voor de een zijn fluitende vogeltjes storend, terwijl de ander achtergrondgeluiden juist als een boost voor de concentratie ervaart.

Geestelijke en lichamelijke gezondheid

Ook de algehele gezondheid bepaalt voor een deel uw concentratie. Zo kan een gebrek aan ijzer of een ander vitaminetekort zorgen voor een lager energieniveau. Dit komt de concentratie niet ten goede. Bij vrouwen hebben ook hormonale veranderingen invloed op het concentratieniveau. De rol van stress en andere emotionele klachten op het concentratievermogen, moet dus niet onderschat worden. Daarnaast zijn er enkele aangeboren concentratiestoornissen, waarvan ADHD en ADD de twee meest voorkomende zijn.

Hoe kunt u de concentratie verbeteren?

Nu we weten welke factoren ten grondslag liggen aan een goede concentratie, is er een aantal praktische tips en tricks dat bijdraagt aan een optimale concentratie. Bekijk de zes tips hieronder.

1. Zorg voor een goede nachtrust

Onze hersenen (en dus ook onze cognitieve functies) werken niet optimaal wanneer ze geen rust krijgen. Daarom is het voor de concentratie essentieel om goed en voldoende te slapen. U begint frisser aan de dag en u heeft meer energie, waardoor uw focus beter behouden blijft.

2. Creëer een rustige leeromgeving

Voor een goede concentratie raden we aan om rust te creëren in de werkruimte. Hoe minder prikkels, hoe minder afleiding. Rust slaat op veel verschillende factoren: houd uw bureau zo netjes mogelijk, sluit kasten en lades en leg uw smartphone weg. Als u snel afgeleid raakt door gebeurtenissen buiten, kunt u ook overwegen om de gordijnen dicht te doen. Concentratie! Klaar? Start!

Dit is ook belangrijke informatie voor leraren en docenten die een klaslokaal inrichten. Doordat hier altijd een scala aan schoolspullen aanwezig is, kan dit voor veel afleiding zorgen. Door spullen netjes op te bergen, worden de prikkels voor leerlingen beperkt. Een opgeruimde klas = een opgeruimd hoofd.

3. Probeer omgevingsgeluid te beperken

Naast opgeruimdheid heeft geluid ook invloed op het concentratievermogen. Omgevingsgeluiden kunnen enorm storend zijn, bijvoorbeeld uit naastgelegen ruimtes of door een open raam. Een populaire oplossing hiervoor is het gebruiken van een noise cancelling koptelefoon. Deze vermindert het achtergrondgeluid en verscherpt de concentratie.

Wordt u juist onrustig van stilte? Dan kan zogenaamde ‘witte ruis’ de oplossing zijn. Deze ruis of white noise bestaat uit verschillende frequenties die samen één massa vormen. Het is een monotoon en continu geluid, dat bewezen effectief is wanneer u moeite heeft om u te concentreren of om in te slapen. Na enkele minuten vervagen de omgevingsgeluiden en verminderen de externe prikkels. Het overkoepelende geluid van de witte ruis dempt als het ware het omgevingsgeluid.

Om de concentratie op het werk te verbeteren, staan er bij veel bedrijven bureauschermen in de kantoorruimte. Deze dempen het geluid op plaatsen waar veel mensen werken. De schermen kunnen ook gebruikt worden in de klas als ‘tussenschot’.

4. Zorg voor voldoende zuurstof

Een goed geventileerde ruimte is in elke situatie wenselijk. Maar wanneer het op concentratie aankomt, is een portie verse lucht essentieel. Een gebrek aan zuurstof vermindert de concentratie namelijk drastisch. Als we geconcentreerd werk verrichten, hebben we 15% meer zuurstof nodig dan bij normale bezigheden. Tijdens geconcentreerd werk raden we dus aan om regelmatig een pauze te nemen in de buitenlucht. Lukt dat niet, dan helpen enkele ademhalingsoefeningen ook om extra zuurstof naar die hardwerkende hersenen te sturen.

5. Maak de taak boeiend en interactief

Op een boeiende manier les krijgen, is voor kinderen extra belangrijk. Als ouder of leerkracht houdt u hier rekening mee door gepassioneerd uit te leggen en eventueel spelletjes te betrekken bij de uitleg. Pas verschillende leerstrategieën toe en laat het kind op meerdere manieren kennismaken met de lesstof (luisteren, zien, voelen, misschien zelfs proeven). In ons artikel over de Leren Leren-methode leest u waarom dit zo effectief is.

6. Werk met versterkers

Om de concentratie te verbeteren, kunt u ook werken met versterkers of beloningen die zorgen voor extra motivatie - en dus concentratie. We onderscheiden er twee: sociale versterkers en ruilversterkers.

• Sociale versterkers zijn beloningen zoals het geven van een compliment of een duim omhoog. Door stil te staan bij wat er goed gaat, krijgen kinderen (maar ook volwassenen) een concentratieboost.
• Ruilversterkers zijn fysiek, bijvoorbeeld in de vorm van kaartjes of fiches die het kind krijgt als hij of zij het gewenste gedrag uitvoert. Dit voorwerp heeft op zich geen waarde, maar kan ingeruild worden voor een beloning, zoals 5 minuten eerder naar buiten mogen in de pauze. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat dit beloningssysteem een positief effect heeft op de concentratie.

Veelgestelde vragen

Het belangrijkste principe van een goede concentratie is de focus op een bepaalde taak en het links laten liggen van andere prikkels. Het vermogen om dit te doen is deels aangeboren, maar kan, zoals we zagen in dit artikel, ook versterkt worden. Heeft u nog vragen over dit artikel of over onze producten? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!